Słowniku gwar polskich
-
rere-dziad7.01.20087.01.2008Na Podhalu używa się określenia rere-dziad (taki już najgorszy z dziadów). Skąd wzięło się to rere i co oznaczało?
Pozdrawiam
Ewa Koniecpolska -
roki16.10.200616.10.2006Kiedy poprawna jest forma liczby mnogiej roki (od rok)?
-
rzygacz5.01.20235.03.2002Zdziwiłem się, gdy zobaczyłem w „Słowniku ortograficznym” Jodłowskiego i Taszyckiego (wyd. z 1990 r.) wyraz żygacz, który w innych współczesnych słownikach ortograficznych jest zapisywany jako rzygacz. Mało tego, w „Słowniku ortograficznym” pod red. Szymczaka (wyd. z 1986 r.) istnieją obie formy: żygacz i rzygacz. Chyba nie mamy tu przykładu na zmianę normy językowej, gdyż w dość wiekowym już „Słowniku języka polskiego” pod red. Doroszewskiego (wyd. z 1956 r.) istnieje tylko rzygacz.
-
Sądek a sąd
24.01.2022Dzień dobry,
Interesuje mnie etymologia słów sąd (ocena, wyrok) i sądek (naczynie).
W jaki sposób z jednego korzenia powstały słowa o tak różnym znaczeniu (wydaje się, jakby nie było między nimi żadnego związku) ?
Pozdrawiam
-
se12.11.201012.11.2010Bardzo proszę powiedzieć, czym jest se? Wiem oczywiście, że jest to bardzo potoczna i skrajnie uproszczona forma zaimka zwrotnego sobie. Mówi się np. „Zamówię se pizzę na obiad” – wydawałoby się, że to typowy wytwór gwary uczniowskiej czy młodzieżowej. Ale słówko se znajduję niekiedy w starszych i bardziej literackich tekstach, np. w jednej z baśni z Klechd domowych jest takie coś: „Idzie, pogwizduje, laseczką macha, bo i laseczkę se sprawił”. Czy zatem se ma jakiś rodowód gwarowy?
-
smok i żmij22.06.200722.06.2007Drodzy Państwo,
pragnę zapytać o etymologię słów smok i żmij. O ile orientuję się w mitologii słowiańskiej, to żmij to właśnie 'smok'. Jednak obecnie tyko osoby interesujące się starożytnościami słowiańskimi znają słowo żmij, wyszło ono z powszechnego użytku, zastąpione przez smok. Czy słowo smok jest rdzennie polskie (ewentualnie słowiańskie)?
Z poważaniem
Michał „Siristru” Dłużak
-
tajemnica prababki8.04.20048.04.2004Dzień dobry,
Moja prababcia podobno chciała się rozwieść z pradziadkiem, gdyż powiedział do niej ty umoju (bądź umaju) diabli i nikt z rodziny nie rozumie oburzenia prababci. Co znaczy ta inwektywa? Z góry dziekuję za pomoc w rozwiązaniu tej intrygującej zagadki. -
ten litr czy ta litra?5.10.20055.10.2005Czy jest poprawną odmianą: jedną litrę, np.: „Proszę podać mi jedną litrę”?
Pozdrawiam. -
Wilniuki10.06.200910.06.2009W sierpniu ma się odbyć w Wilnie I Światowy Zlot Wilniuków. Od dawna używane jest gwarowe określenie Polaków na Wileńszczyźnie – a nawet na całej Liwie – jako Wilniuki, rzadziej Wilniucy. Nazwy wilnianie i Wilnianie dotyczą nie tylko Polaków. W miesięczniku Magazyn Wileński prowadzę rubrykę językową. Byłabym bardzo wdzięczna, gdybym mogła „podeprzeć się” autorytetem Poradni.
Dziękuję.
Łucja -
Wyżlebiony 11.07.201911.07.2019Szanowni Eksperci,
czy znane jest Państwu słowo wyżlebiony? Od czasu do czasu posługuję się nim (jak zdecydowanie bardziej pospolitym wyrazem wyżłobiony), ale – jak widzę – słowniki go nie notują, natomiast edytory tekstu podkreślają je straszną czerwoną linią. Kwerenda w Google nie zwraca użytecznych wyników, poza takimi, które sugerują, że może kilka osób w Polsce takie słowo zna, być może nawet w podobnym znaczeniu, ale często kontekst jest zbyt krótki, aby jednoznacznie to ocenić.
